Ααλή ή Αλή Μεχμέτ εμίν Πασάς

(Κωνσταντινούπολη 1815 – 1871).Τούρκος διπλωμάτης και μεταρρυθμιστής πολιτικός. Έδρασε κυρίως κατά τη βασιλεία του σουλτάνου Αβδούλ Αζίζ, τον οποίο επηρέαζε ισχυρά, έχοντας κερδίσει την εμπιστοσύνη του, χάρη στις ικανότητες που επέδειξε. Ο Α. προσπάθησε να αναχαιτίσει την κατάρρευση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, αρχικά ως πρόεδρος της επιτροπής που αναμόρφωσε τη νομοθεσία της χώρας κι αργότερα ως μέγας βεζίρης (πρωθυπουργός), εισάγοντας μεταρρυθμίσεις. Ίδρυσε το συμβούλιο της Οθωμανικής Επικράτειας, το ανώτατο δικαστήριο (Άρειος Πάγος) και το λύκειο του Γαλατά Σεράι και εκσυγχρόνισε το μετρικό σύστημα της χώρας. Κατόρθωσε vα αποτραπεί προσωρινά η αποσκίρτηση της Αιγύπτου από την αυτοκρατορία και να συνεχιστεί η καταβολή του φόρου υποτέλειας στα σουλτανικά ταμεία (με αντάλλαγμα τον τίτλο του χεδίβη στον αντιβασιλιά της χώρας αυτής). Αποσαφήνισε, σε συνεργασία με τον Φουάτ πασά, τη θέση των χριστιανών μέσα στα πλαίσια της αυτοκρατορίας και πέτυχε να προκληθούν οξύτατες διαμάχες και μίση ανάμεσα στους Έλληνες και τους Βούλγαρους. Με τον τρόπο αυτό συνέβαλε στο σχίσμα, με την απόσπαση της Βουλγαρίας από το ελληνικό Πατριαρχείο και με την ίδρυση αυτοκέφαλης βουλγαρικής Εκκλησίας (Βουλγαρική Εξαρχία, 1870). Προσπάθησε, επίσης, να αποτρέψει επικίνδυνες επεμβάσεις των Ευρωπαίων στα εσωτερικά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, παραχωρώντας στους ξένους δικαιώματα ιδιοκτησίας σε οποιοδήποτε μέρος της επικράτειας, εκτός από τις ιερές μουσουλμανικές περιοχές της Υεμένης και της Χετζάζης. Για να στερεώσει την τουρκική κυριαρχία στην επαναστατημένη Κρήτη, ταξίδεψε o ίδιος στη Μεγαλόνησο (Απρίλιος 1867 – Φεβρουάριος 1868), πήρε προσωπικά μέρος στις διαπραγματεύσεις με τους εκπροσώπους των επαναστατημένων χριστιανών και εισηγήθηκε την αναγνώριση του ιδιαίτερου Οργανικού Καταστατικού Χάρτη, ο οποίος διατυπώθηκε στα σουλτανικά φιρμάνια του 1867 και του 1868 και αποτέλεσε για μια δεκαετία τον θεμελιακό νόμο της Κρήτης.